ژئوپارک
ژئوپارک ابتکاری ارزشمند و هوشمندانه از بخش علوم زمین یونسکو است که به دنبال جلب مشارکت و همکاری جامعه محلی در امور مربوط به مدیریت و بهره برداری پایدار از سرزمین است. همکاری و همیاری جوامع محلی در حفظ و نگهداری میراث زمین شناختی، طبیعی و فرهنگی، راهکار و راهبردی موثر به شمار می رود که حاصل آشنایی مردم با ارزش های میراث گوناگون محدوده ژئوپارک و نقش آنها در بهبود وضعیت زندگی شان است.
در واقع ژئوپارک یکی از بهترین مدل ها برای همزیستی پایدار انسان و زمین است.
تاریخچه ی ژئو پارک جهانی قشم
نخستین بار ایده ایجاد ژئوپارک در بخش علوم زمین یونسکو در قالب یک شبکه منطقه‌ای در اروپا مطرح شد و چهار کشور آلمان، فرانسه، اسپانیا و یونان در سال ۲۰۰۰ میلادی، شبکه ژئوپارک‌های اروپایی را معرفی نمودند و در حال حاظر این شبکه شامل ۷۳ عضو از ۲۴ کشور است.
بازتاب موفقیت‌آمیز عملکرد شبکه ژئوپارک های اروپایی در زمینه شناسایی، حفاظت از ژئوسایتها و نقش اقتصادی آنها از یک طرف و همکاری‌های این شبکه با یونسکو، منجر به شکل گیری یک گروه بین المللی از متخصصین ژئوپارک‌ها در بخش علوم زمین یونسکو شد.
این شبکه دارای اهداف سه گانه از مفهوم جامع حفاظت، آموزش و توسعه پایدار بوده و برنامه مدیریتی آن بر اساس این ارکان تعریف می‌شود. شبکه ژئوپارک های جهانی در سال ۲۰۰۴ با مشارکت ۱۷ ژئوپارک اروپایی و ۸ ژئوپارک از چین پدید آمد و اکنون دارای ۱۴۷ عضو از ۴۱ کشور است.
ژئوپارک جهانی قشم یکی از نخستین ژئوپارک‌های شبکه جهانی می باشد که در سال ۱۳۸۵ به عنوان محدوده‌ای به مساحت ۳۰۰ کیلومتر مربع از غرب جزیره قشم به ثبت رسید.
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۶ محدوده ژئوپارک قشم افزایش یافته و کل جزیره قشم بعلاوه جنگل‌های حرا شمال جزیره قشم و جزیره هنگام در جنوب بعنوان محدوده ژئوپارک جهانی قشم در شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو به ثبت رسیده است و اکنون این ژئوپارک با مساحت ۲۰۶۳ کیلومتر مربع یکی از با سابقه ترین ژئوپارک غرب آسیا و خاورمیانه است
جاذبه‌های زمین‌شناختی، طبیعی و فرهنگی جزیره قشم در قالب ۲۵ ژئوسایت معرفی شده‌اند.
این ژئوسایتها براساس راهبردهای حفاظتی مدیریت ژئوپارک جهانی قشم به طور فعال حفاظت می شوند. در واقع هدف یونسکو از ایجاد ژئوپارک‌ها تبدیل این مکان ها به مراکزی کارآمد برای آموزش، پژوهش و کارورزی در زمینه های مختلف علوم زمین با هدف نهایی برای دستیابی به بهترین روش ممکن و مناسب‌ترین عنوان برای حفاظت و بهره برداری از این مکان‌ها است.
ژئوپارک قشم نخستین ژئوپارک در خاورمیانه است
این منطقه از غرب به روستای طبل و سلخ، از غرب به روستای گوری و کانی، از شمال به ساحل شمالی و از جنوب به ساحل جنوبی منتهی می‌شود. کوه‌ها، دشت‌ها، دره‌ها و سواحل این منطقه در نوع خود کم نظیرند. به غیر از حضور گونه‌های کمیاب و در خطر انقراض، شاهد وجود پدیده‌های نادر زمین شناسی نیز هستیم.
از خصوصیات منحصر بفرد این ژئوپارک مجسمه‌های طبیعی و نقش برجسته‌های پراکنده، سطوح تخت و صفه‌های متعدد در ارتفاعات، ستون‌های به وجود آمده از فرسایش و تندیس‌های شگفت انگیز را می‌توان نام برد.
ژئو سایت های ژئوپارک قشم
بام قشم، تنگه‌ی چاه کوه، دره‌ی تندیس‌ها، دره‌ی ستارگان، کاسه سلخ، دره شور، دولاب، کوه نمکدان، کورکورا کوه، جنگل حرا، کریان، موزه‌ی ژئوپارک، جزایر ناز، ساحل کرق، دره قاضی، چاکویر، بصیرا، باسعیدو، خلیج دیرستان، صخره‌ی خرچنگ‌ها، روستای لافت، غار خُربَس، تالاب پرندگان دو کوهک، …